به گزارش صنعت نویس، بسیاری بنزین را سیاسی ترین کالای اقتصادی ایران می دانند؛ تغییرات قیمتی این کالا در سال های گذشته و اکنون همواره موجی از تغییرات را در قیمت سایر اقلام پدید آورده است.

سال ۱۳۹۴ بود که دولت با استناد به ضرورت از میان بردن رانت و شفاف کردن فضا در این حوزه نسبت به تک نرخی کردن قیمت بنزین اقدام کرد و با حذف بنزین ۷۰۰ تومانی ، هر لیتر بنزین را به قیمت هزار تومان به دارندگان خودرو عرضه کرد.

حالا اما رکورد شکنی های فراوان در این عرصه از منظر برخی نمایندگان مجلس و مقامات دولتی ضرورتی غیر قابل انکار برای افزایش قیمت بنزین را به نمایش می گذارد.

داستان پرماجرای بنزین در ایران هنوز به پایان نرسیده و در حالی که هفت سالی از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها می گذرد، هنوز هر لیتر بنزین در ایران مشمول دریافت ۱۷۰۰ تومان یارانه پنهان است.

سال ۱۳۸۹ طرح هدفمندی یارانه ها با هدف حذف یارانه های پنهان در عرصه اقتصاد، خصوصا در در بازار فراورده های نفتی به اجرا درآمد.

بر اساس این طرح مقرر شد تا یارانه پنهان متعلق به اقلامی نظیر فرآورده های نفتی ، نان و ... حذف شده و در ازای رشد قیمت ها هر شهروند ۴۵هزار و ۵۰۰ تومان بابت کمک هزینه رشد قیمت ها دریافت کند، اما در بلند مدت این هدف اجرایی نشد.اگرچه افزایش قیمت بنزین در همان ابتدای کار،مسیر واقعی شدن را در پیش گرفت،اما در میانه راه این قانون اجرا نشد و قیمت بنزین حالا سه سالی است که ثابت مانده است.

به طوری که در حال حاضر یارانه هم به فرآورده های نفتی خصوصا بنزین تعلق می گیرد و هم قیمت نان و سایر اقلام پرمصرف سبد خاتوار مشمول دریافت یارانه است.

میان منگنه یارانه نقدی و پنهان

اقتصاد ایران میان منگنه یارانه نقدی و یارانه پنهان روزگار می گذراند و در شرایط کنونی به دلیل موقعیت اجتماعی حاکم بر این اقتصاد سیاست زده گریزی از آن نیست.

بررسی ها نشان می دهد در سال جاری مصرف بنزین رکوردهای های تازه ای را شکسته است. در آخرین ماه تابستان بود که متوسط مصرف روزانه این فراورده نفتی به ۸۸ میلیون لیتر رسید و همین اتفاق کافی بود تا بار دیگر مساله افزایش قیمت بنزین در محافل اقتصادی و سیاسی جایی برای خود باز کند.

هنوز هم دو دیدگاه درباره بنزین وجود دارد؛ گروهی که بر ضرورت بازنگری در قیمت ها تاکید قرار دارند و از دولت می خواهند افزایش نرخ بنزین را در دستور کار قرار دهد و معتقدند پایین بودن قیمت این فرآورده سبب شده تا علاوه بر قاچاق گسترده، فشار سنگینی را به بودجه عمومی دولت وارد کند و البته گروهی که کماکان معتقدند که افزایش قیمت این فرآورده موجب افزایش قیمت سایر کالاها و دامن زدن بر تورم انتظاری می شود.

این اما اولین باری نیست که معامله ای سیاسی پای قیمت بنزین صورت می گیرد. پیش تر وقتی برخی اصولگرایان منتقد دولت اصلاحات می خواستند میزان تعهدشان به معیشت عمومی جامعه را به نمایش بگذارند، طرحی تحت عنوان تثبیت قیمت ها را به تصویب رساندند که به موجب آن، رشد قیمت بنزین و سایر اقلام یارانه ای برای مدت سه سال ممنوع شد.

کمی بعد اما وقتی غرب بر این شد فشار بر اقتصاد ایران را افزایش دهد طرح ممنوعیت فروش بنزین به ایران را به تصویب رساند. مصوبه ای که قیمت بنزین در بازارهای جهانی را با کاهش مواجه کرد.

حالا از پس نزدیک به چهار دهه حیات بنزین در عرصه سیاست ، بار دیگر این فراورده خود را برای تغییرات قیمتی آماده می کند. بنزین در یک دهه اخیر اما اتفاقات فراوانی را پذیرا بوده، از سهمیه بندی تا حذف یارانه و لغو سهمیه و حالا رشد قیمت.

ماهیت تغییرات قیمتی اما در شرایط کنونی متفاوت است؛ چرا که بنزین دو سالی است که تک نرخی بودن را تجربه کرده و از سال ۱۳۸۶ تا کنون برای اولین بار در قامت کالایی تک نرخی تن به رشد قیمت ها می دهد.

آنچه در این میان اهمیت دارد این است که همه تصمیمات مترتب بر قیمت بنزین نتوانسته است در سال های گذشته معادله بنزین ارزان و خودروی گران را تغییر دهد ، حالا افکار عمومی هم در برابر رشد قیمت بنزین موضع دارد و هم نارضایتی اش را با به کف رساندن خرید و فروش خودرو در بازار به نمایش می‌گذارد ، با این حال به نظر می رسد سال آینده گریزی از رشد قیمت بنزین نیست.

از بنزین یک تومانی تا بنزین هزار و .... تومانی

چهار دهه قبل هر لیتر بنزین در ایران یک تومان فروخته می شد ، سال ۱۳۵۹ بود که اولین تغییر قیمتی رقم خورد . هر لیتر بنزین پذیرای افزایش دو تومانی قیمت شد و نرخ سه تومانی بنزین تا سال ۱۳۶۸ دوام آورد.

زیر سایه سهمیه بندی از نوع کوپن . سال ۱۳۶۹ اما بنزین به قیمت ۵ تومان و سال ۱۳۷۴ به قیمت ۱۰ تومان رسید . دولت اصلاحات کار خود را با بنزین ۱۶ تومانی آغاز و با بنزین ۸۰ تومانی به پایان برد . سال ۱۳۸۶ با سهمیه بندی ، قیمت این فرآورده به صد تومان افزایش یافت و از پس تغییرات مکرر قیمتی در این دهه حالا هر لیتر آن با هزار تومان معاوضه می شود، با این حال به نظر می رسد سال آینده فصلی دیگر برای این فراورده پرمصرف نفتی باشد.

منبع:خبرآنلاین