یارانه های نقدی حالا با پایان آذر ماه شمع هشت سالگی خود را فوت می‌کنند، در حالی که قرار بود ۵ سال میهمان اقتصاد ایران باشند. دولت دهم، زمانی که خبر از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها می داد، آرزوهای بلندی را مطرح می کرد و تصویری از اقتصادی بی مشکل را برای ۵ سال بعد نشان می داد. حالا از پس هشت سال، لایحه بودجه هر سال میزبان بندی در خصوص حذف برخورداران از فهرست یارانه بگیران است اما توپ حذف یارانه ثروتمندان میان دستگاه های مختلف در حال پاسکاری است. می‌گویند سنگ بنا از ابتدا کج نهاده شده است. حاصل آن نه رقابتی شدن اقتصاد که باقی ماندن یارانه پنهان و توزیع یارانه نقدی در این سال هاست. نتیجه اینکه از جمعیت ۸۲ میلیون نفری ایران، ۷۶ میلیون نفر یارانه نقدی دریافت می کنند. بررسی های اولیه نشان می دهد سه دهک از ۱۰ دهک درآمدی ایران نیازی به یارانه های نقدی نداشته باشند. این سه دهک در بدبینانه ترین حالت جمعیتی در حدود ۲۴ میلیون نفر را در بر می گیرد اما در ایران کمی کمتر از جمعیت واقع شده در یک دهک یعنی ۶ میلیون نفر یارانه دریافت نمی‌کنند. طبق آخرین گزارش ارائه شده از سوی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، در ۵ ماه گذشته ۱۷۸ هزار میلیارد ریال به پرداخت یارانه نقدی اختصاص یافته است. در عین حال طبق مصوبات بودجه لازم است تعداد یارانه بگیران در سال جاری از ۷۶ میلیون نفر به ۵۶ میلیون نفر کاهش یابد. اقدامی که اجرایی شدنش در ماه های باقیمانده از سال اندکی بعید می نماید.

۲۴ میلیون نفر خداحافظی می کنند؟

تعریف برخوردار در ایران گستره وسیعی را داراست. برخی به استناد میزان دریافتی، خانوار یا فرد را در زمره برخورداران طبقه بندی می کنند و برخی به استناد دارایی ها، به این صورت که مالکیت واحد مسکونی، خودرو و ... را نیز در تعریف این واژه موثر می دانند. هر چه هست، به نظر می رسد نقایصی که تا سالیان قبل در بانک های آماری وجود داشت کمی کار را مشکل کرده بود اما در حال حاضر برخی مسئولان با استناد به تکمیل این بانک های آماری، معتقدند مسیر تشخیص هموارتر از قبل است. کارشناسان اقتصادی چون راغفر اما نظری متفاوت دارند. این دسته از کارشناسان با استناد به اینکه تشخیص کسانی که نیاز واقعی به دریافت یارانه دارند، سهل تر است، تاکید دارند، در این صورت در حدود ۳۰ میلیون نفر از جمعیت ایران شامل روستاییان، عشایر، بازنشستگان، زنان سرپرست خانوار و همچنین افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی و امدادی لازم است در این فهرست باقی بمانند و بقیه مردم نیز نیازی به دریافت یارانه مستقیم نخواهند داشت. در قالب لایحه بودجه سال آینده اما این مسئولیت به استانداری ها محول شده است تا شناسایی پردرآمد ها یا عکس این حالت کم درامدها از طریق این نهاد صورت گیرد. آیا منطقه ای شدن این فرایند می تواند تاثیری بر روند حذف پردرآمدهایی که هشت سال است در فهرست یارانه بگیران نقدی جا خوش کرده اند موثر باشد؟ برای پاسخ به این سئوال باید کنتظر تعریف دقیق واژه پردرآمد از سوی نهادهای مسئول در این پروسه ماند.

این دسته افراد نگران نباشند

بررسی های اولیه نشان می دهد روستاییان، عشایر، کسانی که تحت پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی هستند، مستمری بگیران و بازنشستگانی که کمتر از ۲.۵ یا سه میلیون تومان حقوق می گیرند و شاغلینی با حقوق کمتر از معافیت مالیاتی، در سال آینده همچنان دریافت کننده یارانه باقی بمانند. به این ترتیب این طور که نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه تاکید دارد متقاضیان و نیازمندان واقعی در فرآیند حذف نگرانی نخواهند داشت.

خبرآنلاین