در بودجه سال جاری هشت میلیارد دلار جهت تامین ارز کالاهای اساسی پیش بینی شده بود ولی آنچه در عمل اتفاق افتاد نشان داد در نیمه اول امسال حجم واردات با ارز ترجیحی طوری بوده که هشت میلیارد دلار تقریبا تمام شده است که البته باید به آن واردات بیش از یک میلیارد دلاری واکسن را نیز اضافه کرد.

رکورد ارزی واردات کالای اساسی

این در حالی است که بررسی وضعیت واردات ایران در فاصله فروردین ‌تا ۱۰ آبان‌ماه امسال در آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که از مجموع ۱۱.۵ میلیارد دلار واردات کالاهای اساسی در ۲۵ گروه بالغ بر ۹.۱ میلیارد دلار آن با ارز ۴۲۰۰ تومان بوده است که حجم آن به ۱۶.۴ میلیون تن می‌رسد، براین اساس واردات کالاهای اساسی با ارز ۴۲۰۰ از لحاظ وزنی ۳۴ درصد و از نظر ارزش ۹۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

بر این اساس واردات با ارز ترجیحی در پایان هفت ماهه امسال، بیش از یک میلیارد دلار بالاتر از هشت میلیارد دلار مصوب بودجه بوده است.

این روند افزایش در کل واردات ۱۱.۵ میلیارد دلاری اقلام اساسی هم وجود دارد و برای این دوره رشد ۲۹ درصدی وزن و ۶۳ درصدی ارزش ثبت شده است.

مرکز آمار هم تائید کرد

روند تند ارزش واردات کالاهای اساسی در حالی ثبت شده که گزارش ماه های اخیر مرکز آمار ایران از وضعیت تورم کالاهای وارداتی نشان داده بود که حتی تا مقاطعی تورم بیش از ۵۰۰ درصدی هم ثبت شده است که از جمله دلایل این روند، افزایش قیمت کالاهای اساسی در سطح جهان و البته برخی هزینه های مبادلات کالا است.

افزایش ۹۲ درصدی واردات گندم

اما این‌که کدام اقلام با ارز ۴۲۰۰ تومان وارد شده و میزان رشد آن چقدر است بررسی از این حکایت دارد که در هفت گروه مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی، بیش از ۳.۶ میلیون تن گندم به ارزش بالغ بر ۱.۲ میلیارد دلار وارد شده که گندم وارداتی در این دوره ۶۰ درصد از نظر وزن و ۹۲ درصد بر ارزش رشد داشته است.

وزن ذرت منفی شد

همچنین ذرت به عنوان یکی از عمده ترین کالاهای وارداتی در سال، بالغ بر ۵.۵ میلیون تن به ارزش ۱.۹ میلیارد دلار واردات داشته که از نظر وزنی ۱۱ درصد کاهش دارد ولی از لحاظ ارزش ۲۶ درصد رشد دارد. ذرت تنها کالایی است که در بین اقلام دریافت کننده ارز ۴۲۰۰ تومان با کاهش واردات از نظر حجم همراه بوده است.

رشد ۱۳۴ درصدی واردات جو

دیگر کالای اساسی جو است که ۲.۲ میلیون تن به ارزش ۶۵۶.۶ میلیون دلار واردات داشته که رشد ۹۶ درصدی وزن و ۱۳۴ درصدی ارزش برای آن ثبت شده است.

دانه های روغنی هم ۱۰۱ درصدی شد

انواع دانه‌های روغنی به وزن بیش از ۱.۷ میلیون تن و ارزش بالغ بر ۱.۲ میلیارد دلار وارد شده که رشد ۴۷ درصدی وزن و ۱۰۱ درصد ارزش دارد.

روغن رکورد دار افزایش واردات

اما روغن‌های خوراکی نیمه جامد، مایع و خام بالاترین میزان افزایش را بین دریافت کنندگان ارز ترجیحی در واردات دارد به نحوی که ۱.۳ میلیون تن به ارزش بیش از ۱.۸ میلیارد دلار واردات این گروه صورت گرفته که از نظر وزن ۱۲۸ درصد و ارزش ۲۸۰ درصد رشد دارد.

کنجاله سویا هم از ۲۰۰ درصد گذشت

کنجاله سویا دیگر کالایی است که واردات آن در حدود هفت ماهه اول امسال بالغ بر ۱.۷ میلیون تن به ارزش ۹۵۲.۱ میلیون دلار بوده است که نشان می‌دهد واردات کنجاله سویا ۱۲۵ درصد از لحاظ وزن و ۲۰۱ درصد ارزش افزایش دارد.

اوضاع واردات دارو

اما دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی نیز گروه دیگر دریافت کننده ارز ترجیحی است که با افزایش ۳۴ درصدی واردات در وزن و ۳۸ درصدی ارزش همراه بوده؛ به طوری که ۱۲.۵ هزار تن از این کالا به وزن بیش از ۱.۳ میلیارد دلار واردات داشته است.

دولت ۴۲۰۰ را کم آورد

روند افزایشی واردات با کالای اساسی چه از نظر وزنی و به ویژه ارزشی موجب شد که با توجه به اتمام سهمیه هشت میلیارد دلاری واردات کالای اساسی با ارز ۴۲۰۰ تومانی، چندی پیش دولت جهت تامین ارز واردات این اقلام در نیمه دوم سال درخواست افزایش سقف تا ۱۲.۶ میلیارد دلار را مطرح کند.

در هر حال تکلیف جریان ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال جاری مشخص نیست و این‌که در این فاصله حذف خواهد شد و تامین ارز با سامانه نیما صورت می‌گیرد و یا این‌که همچنان پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی ادامه دارد، مبهم است ولی فعلا پرداخت این ارز پابرجاست تا اینکه در نهایت در زمان لایحه بودجه ۱۴۰۱ مشخص خواهد شد دولت چه تصمیمی در رابطه با ارز ۴۲۰۰ تومانی و نحوه پرداخت یارانه‌ها اعمال می‌کند.