فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام را می‌توان مهم‌ترین اخبار حوزه ارتباطات در هفته گذشته دانست. اولین تاثیراتی که ناآرامی‌های روزهای اخیر بر ارتباطات کشور داشت، اختلال اینترنت همراه اپراتورهای سه‌گانه در سطح کشور در روز اول هفته بود که البته در ابتدا گزارشی مبنی بر اختلال اینترنت ثابت دریافت نشده و شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها نیز از طریق اینترنت ثابت و ADSL‌ در دسترس بودند.

پس از آن بود که محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- در توئیتر خود خطاب به مدیر شبکه تلگرام از وی خواست نسبت به برخورد و مقابله با کانال‌های فارسی‌زبان تلگرامی که با پوشش دادن اخبار و تصاویر از تجمع‌ها و انتشار پیام‌های سیاسی تحریک‌کننده به نوعی مشغول دامن زدن به این موضوع بودند، اقدام کند.

وی در این نامه نوشت: یک کانال تلگرامی در حال نفرت پراکنی است٬ مردم را تشویق می کند که از کوکتل مولوتوف استفاده کنند٬ مسلح شوند و جامعه را نا آرام کنند. حالا زمان آن است که چنین تشویقاتی توسط تلگرام متوقف شود.

پاول دوروف - بنیانگذار تلگرام - نیز در پاسخ نوشت: ترویج خشونت بر اساس مقررات تلگرام ممنوع است، اگر {چنین موردی} صحیح باشد ما ناچاریم این کانال‌ها را مسدود کنیم، بدون توجه به اندازه کانال و تاثیرات سیاسی آن.

اخبار پیرامون تلگرام به همین جا محدود نشده و در روز یکشنبه (۱۰ دی‌ماه)، دسترسی به تلگرام و اینستاگرام توسط کاربران اینترنتی اپراتورها دچار اختلال شد و کاربران بدون فیلترشکن قادر به استفاده از این دو پیام‌رسان نبودند.

همان زمان‌ها بود که شایعات فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام قوت گرفت و این شایعات با محدود شدن این شبکه‌ها به حقیقت پیوست. همان زمان اسماعیل جبارزاده -معاون سیاسی وزیر کشور- در پاسخ به سوالی درباره خارج شدن تلگرام و اینستاگرام از دسترس کاربران، گفت: دولت بنای تعطیلی شبکه‌های مجازی را ندارد اما وقتی که ایجاد اختلال می‌شود طبیعی است که از ابزارهای کنترل اجتماعات غیرقانونی استفاده و تصمیمات مقطعی گرفته شود.

پس از آن، گزارش‌های منتشرشده از سوی کاربران حاکی از اختلال در پیام‌رسان واتس‌اپ بود که کاربران آن را در ابتدا به قطعی و اختلال شبکه‌های اجتماعی خارجی در داخل ارتباط دادند اما در نهایت مشخص شد به دلیل سال نوی میلادی بسیاری از کاربران در سراسر جهان قصد داشتند پیام‌های تبریک سال نو برای خانواده و دوستانشان بفرستند و همین موضوع علت اختلال کوتاه مدت‌ اپلیکیشن واتس‌اپ بود و این موضوع ارتباطاتی با ماجرای تلگرام و اینستاگرام نداشت.

خبر فیلترینگ دائمی تلگرام صحت دارد؟

اما با اختلال و محدودیت در ارتباطات پیام‌رسان‌ها، زمزمه‌هایی مبنی بر فیلترینگ دائمی آنها به گوش رسید که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات این خبر را تکذیب کرد و گفت: شایعه‌هایی که در خصوص قطع دائمی شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، صحت ندارد و به نظر می‌رسد هدف آنها ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی و بدبینی عمومی است.

وی در صفحه توئیتر خود نیز با اشاره به مشکلات ایجاد شده برای کسب‌وکارهایی که فعالیت آنها مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی است، نوشت: یکی از جهت‌گیری‌های دولت برای حل معضل بیکاری، توسعه کسب‌وکارهای نوپا و تقویت فضای مجازی بوده و خواهد بود. وظیفه دارم از صدها هزار هموطن عزیزی که به دلیل شرایط اخیر متضرر شده‌اند عذرخواهی کنم. با بازگشت آرامش در حال مذاکره با شورای امنیت کشور برای رفع محدودیت‌ها هستیم.

جهرمی همچنین در حاشیه جلسه هیات دولت درباره دلایل فیلتر فضای مجازی، اظهار کرد: عده‌ای با استفاده از ظرفیت‌های خوبی که برای کسب‌و‌کار و دسترسی مردم به اطلاعات در فضای مجازی به وجود آمد، آسیب‌های زیادی به آرامش مردم وارد کردند. این چالش وجود داشت که اگر فضای مجازی مسدود شود کاربردهای خوب آن متوقف شده و نارضایتی ایجاد می‌کند، اما از سویی امنیت اجتماعی هم تحت‌الشعاع اقدامات برخی کانال‌های شبکه مجازی قرار گرفته است. دسترسی آزاد به اطلاعات و امنیت هر دو جزو حقوق شهروندی محسوب می‌شود و دولت متعهد به رعایت آن است.

وی خاطرنشان کرد: این موضوع در شورای امنیت کشور مطرح شد و نظرات مخالف و موافق درباره مسدود کردن فضای مجازی مطرح و در نهایت این تصمیم گرفته شد که جلوی سوء استفاده عده‌ای از فضای مجازی گرفته شود. اکنون آرامش در حال بازگشت به کشور است و ما از شورای امنیت ملی پیگیری کردیم در نقاطی که آرامش بازگشته است، فعالیت شبکه‌های مجازی را از سر بگیریم.

تلگرام برای تداوم فعالیت در ایران تعهد بدهد

در همین حال سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه مجلس موافق فیلتر کردن تلگرام نیست، در عین حال گفت که تلگرام برای رفع فیلتر در ایران باید تعهد بدهد که به اطلاع‌رسانی تروریسم‌گونه خاتمه دهد.

بهروز نعمتی خاطرنشان کرد: دولت و خصوصا وزارت ارتباطات باید به این سمت بروند که اگر قرار است فعالیت تلگرام در ایران تداوم داشته باشد متعهد شود امنیت کشور را مورد توجه قرار دهد و جلوی حمایت از تروریسم را بگیرد؛ در غیر این صورت مجلس با قوت وارد عمل خواهد شد و با تداوم فعالیت تلگرام موافقت نخواهد کرد.