علی دیواندری درباره روند کاهش تورم و نرخ سود بانکی متناسب با آن گفت: بررسی‌های پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی نشان می‌دهد که روند نرخ تورم کاهنده است و به سمت هدفگذاری صورت گرفته در حرکت هستیم. بانک مرکزی نیز همه ابزارهای موردنیاز را برای تک رقمی کردن پایدار نرخ تورم به کار گرفته است.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با بیان اینکه به تبع کاهش نرخ تورم، نرخ سود هم روندی کاهنده خواهد داشت و هدف سیاستگذار پولی این است که نرخ سود به تدریج کاهش یابد، تصریح کرد: به نظر می‌رسد که از دو جهت کاهش نرخ سود در دستور کار بانک‌ها و بانک مرکزی است.

نرخ سود چگونه کاهش می‌یابد؟

وی ادامه داد: یکی اینکه به لحاظ اجرایی و عملیاتی صورت‌های مالی بانک‌ها تاب تحمل پرداخت سودهای بالا را ندارند، به ویژه سودهای ترجیحی و خارج از پیش‌بینی و ماهیت نرخ‌های اعلام شده توسط شورای پول و اعتبار، زیرا حاشیه سود بانک‌ها کاهش یافته و درآمدهای عملیاتی برخی بانک‌ها دچار مشکل است و باید نرخ سود یک روند منطقی پیدا کند.

دیواندری اضافه کرد: مطلب دوم به نرخ تورم برمی‌گردد، نرخ تورمی که در حال کاهش است. یکی از مسائل مهم کاهش نرخ سود به تبع آن است. گرچه پیش‌بینی خاصی از کاهش نرخ سود بانکی نداریم، ولی در بانک‌ها و بانک مرکزی بر روی کاهش نرخ و رسیدن به عدد منطقی که با تورم یک رابطه منطقی داشته باشند، کار می‌شود و طبیعی است که این اقدام به صورت آنی و دفعی نیست و این کاهش به احتمال زیاد به صورت تدریجی خواهد بود تا منطق خود را بیابد.

به گفته این مقام مسئول در نظام بانکی، یکی از دلایلی که نرخ سود به سرعت در سال‌هایی که نرخ تورم پایین بود، کاهش پیدا نکرد این بوده است که بانک‌ها دچار مشکلاتی از جمله تنگنای اعتباری، مطالبات معوق، نقدینگی و نرخ بالای سود در بازار بین بانکی بوده‌اند. البته برخی از این مشکلات حل شده است که از جمله آن کاهش نرخ سود بازار بین بانکی است که این نرخ با همکاری بانک مرکزی و بانک‌ها منطقی‌تر شده و زمینه کاهش نرخ سود را فراهم کرده است.

مطالبات معوق، تنگنای اعتباری و نقدینگی

دیواندری در خصوص مطالبات معوق گفت: گرچه اقدامات مناسبی در نظام بانکی صورت گرفته و تلاش‌های زیادی شده است، اما همچنان این مشکل به قوت خود باقی است و دارای ابعادی است و باید درباره ضرورت کاهش آن، اینکه چرا مطالبات معوق کاهش نیافته و ریشه‌های ایجاد آن به طور مفصل در جای دیگری بحث و بررسی‌هایی صورت گیرد.

وی، تنگنای اعتباری و مشکل نقدینگی بانک‌ها را از جمله مشکلات جدی دانست که مانع کاهش نرخ سود بانکی می‌شود و در عین حال افزود: این امر نیز به نوبه خود باعث شده نرخ سود به آن صورتی که باید متناسب با نرخ تورم کاهش نیابد. طبیعتا در این مسیر هم نمی‌شود از یک سیاست دستوری برای کاهش نرخ سود تبعیت کرد زیرا در سال‌های گذشته این را تجربه کرده‌ایم که هر وقت بدون فراهم کردن بسترهای کاهش نرخ سود و از طریق اعلام نرخ‌های سود دستوری کاهش مدنظرمان باشد، نرخ‌های کاهش یافته دوام نمی‌آورد.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با بیان اینکه نرخ سود یک رابطه عرضه و تقاضای پول است، تصریح کرد: وقتی نرخ سود پایین می‌آید ممکن است عرضه پول کاهش پیدا کند و بنابراین این امکان وجود دارد که قادر نباشیم این نرخ را در جای خود نگه داریم و یا تسهیلات با نرخ پایین‌تر ارائه دهیم. اگر منابع وجود نداشته باشد، این نرخ در آن جایگاه باقی نمی‌ماند و تحت تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی قرار می‌گیرد و ممکن است سیاست‌های پولی کشور را با این روند نتوانیم به خوبی اجرایی کنیم.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین نرخ سود بانکی لوازم و بسترهایی احتیاج دارد که با فراهم کردن آنها از اینکه به صورت دستوری کاهش یابد جلوگیری می‌کنیم و در عین حال می‌توان از این طریق به صورت طبیعی و منطقی و پایدار نرخ را کاهش داد.

دیواندری پیش‌بینی کرد که روند نرخ سود بانکی در سال جاری کاهشی خواهد باشد و متناسب با کاهش نرخ تورم منطقی شود و به صورت تدریجی کاهش آن در دستور کار است.

وی در پاسخ به این سئوال که پیش‌بینی‌تان از نرخ تورم در سال جاری به چه میزان است، گفت: برای امسال تورم تک رقمی هدفگذاری شده و امسال به این هدف می‌رسیم؛ بر این اساس پیش‌بینی می‌شود که تا اوایل نیمه دوم امسال نرخ تورم به زیر ۱۰ درصد برسد و تک رقمی شود اما هنوز برای نرخ تورم پایان سال پیش‌بینی صورت نگرفته است.

برنامه ارز تک نرخی

دیواندری درباره ارز تک نرخی هم گفت: اجرای این برنامه مستلزم این است که بانک مرکزی اطمینان حاصل کند پس از برجام منابع لازم را در دسترس خواهد داشت و نقل و انتقالات پول به راحتی انجام می‌شود و مطمئنا پس از تحقق این الزامات، برنامه ارز تک نرخی نیز عملیاتی خواهد شد. پژوهشکده پولی و بانکی هنوز مطالعات جامعی را درباره اجرای این برنامه آغاز نکرده، ولی با جدی‌تر شدن برنامه‌ها، مطالعات نیز جدی‌تر خواهد شد.

مهر