به گزارش خبرنگار صنعت نویس، همین چند روز پیش بود که اعلام شد خودروساز بزرگ این کشور –آفتوواز- که محصول معروف لادا را به تولید می رساند به دلیل کمبود قطعات مجبور به حذف برخی از آپشن های آن شده است. اتفاقی که برای خودروسازی روسیه در عرض ۴ ماه گذشته رخ داده برای صنعت خودرو ایران تقریباً به یک عادت تبدیل در طول یک دهه گذشته تبدیل شده است. صنعت خودرو ایران در طول یک دهه گذشته نه یکبار که دوبار با تحریم‌های سنگین مواجه شده، تحریم هایی که ضمن پایین آوردن توان تولید، کیفیت را نیز تحت تأثیر خود قرار داده است. مثال روسیه شاید برای آنهایی که این روزها بدون توجه به اثرات تحریم در صنعت خودرو، پی در پی از این صنعت انتقال کرده و به دنبال دستورالعمل های خاق الساعه و هیجان زده برای حل چالش هایش هستند، مثال خوبی باشد تا متوجه شوند تحریم موضوع ساده ای نیست و می‌تواند هر خودروساز را در هر جای دنیا گرفتار کند.
بزرگترین مشکلی که تحریم‌ها برای صنعت خودرو ایران ایجاد کرده، نخست از دست دادن شرکای خارجی بوده و سپس ناهموار شدن مسیر تامین قطعات از خارج از کشور. البته تبعات اقتصادی تحریم دیگر بخش های کشور نیز تاثیرات منفی خاص خود را نیز روی خودروسازی ایران گذاشته، از جمله اینکه با بالا رفتن قیمت ارز، هزینه تولید رشد کرده و به واسطه رشد انتظارات تورمی در کنار صعودی شدن قیمت دلار، قیمت ها در بازار سر به فلک زده اند.
آسیب هایی که خودروسازان بزرگ دنیا از ماجرای بحران کمبود ریزتراشه ها طی حدوداً یک سال گذشته دیدند، بخش کوچکی از اتفاقی است که طی سال های تحریم برای صنعت خودرو ایران رخ داده است. آنها با کمبود قطعات نیمه هادی مواجه و این موضوع سبب شد نتوانند برنامه تولید خود را محقق کنند. این در حالی است که صنعت خودرو ایران طی سال های تحریم با کمبود بسیاری از قطعات مواجه بوده و بحران ریز تراشه ها نیز مزید بر علت شد تا تولید در این صنعت از شرایط طبیعی خود دور شود. بنابراین تحریم مسئله ساده ای نیست که بتوان به راحتی از آن و اثراتش گذشت و انتظار داشت خودروسازان در روندی طبیعی به تولید بپردازند. تحریم البته روی کیفیت هم اثر منفی گذاشته است، آن هم به دلیل. نخست آنکه شرکت‌های خارجی از ایران رفته اند و ارتباط آنها با داخلی ها قطع شده و دوم آنکه قطعات از منابع اصلی خریداری نمی‌شود و منابع فرعی هم طبعاً از سطح کیفی قابل قبولی برخوردار نیستند.
نکته مهم دیگر این جاست که خودروسازان مجبورند برای تامین قطعات موردنیاز خود از خارج، هزینه ای بیش از آنچه در حالت طبیعی و غیر تحریمی می پردازند، پرداخت کنند و این موضوع قیمت تمام شده محصولات آنها را بالا برده است. این رد شرایطی است که سیاست قیمت گذاری دستوری همچنان تداوم دارد و خودروسازان می گویند هزینه های موردنظر گاهی در قیمت‌های تعیین شده چندان دیده نمی شود.
با وجود اینکه تحریم تبعات منفی زیادی روی خودروسازی کشور داشته، خودروسازان بزرگ به ویژه ایران خودرو توانسته اند پس از سال ۹۷ که افتی ۴۰ درصدی را در تولید تجربه کردند، به ثباتی نسبی رسیده و حتی رو به رشد نیز بروند.
با این حال منتقدان (در اینجا منظور افکار عمومی که انتقادات سنتی و به حقی نسبت به خودروهای داخلی دارد، نیست)همچنان انتظار دارند که سالی یک میلیون و پانصد هزار دستگاه خودرو در کشور به تولید برسد، گویی از چالش تحریم بی خبرند یا اینکه نمی خواهند به آن توجه کنند. البته تردیدی نیست که صنعت خودرو ایران ایراد کم ندارد و شهروندان در مسائلی مانند کیفیت، خدمات پس از فروش، عمل به تعهدات و... به حق ناراضی اند.
روی صحبت بیشتر با منتقدان و سیاست سازانی است که چشم خود را روی تحریم بسته و نمی خواهند بپذیرند فعالیت خودروسازان بدون شرکای خارجی و با مسیرهای مسدود و نیمه مسدود تامین قطعات، اساسی با دوران غیر تحریم تفاوت دارد. خودروسازان ایرانی در دورانی که تحریم نبوده‌اند، هم تولید بیشتری داشته و هم کیفیت بهتری نسبت به دوران تحریم بروز داده اند و هرچند سطح کیفی هرگز ایده‌آل شهروندان نبوده، اما اوضاع بهتری نسبت به شرایط فعلی (تحریم) داشته است. طبعا تفاوت زیادی هست بین وقتی که شرکت های خارجی در ایران حضور دارند و راه های تامین قطعات باز است، با دورانی که صنعت خودرو به جزیره ای تنها تبدیل شده و مجبور است برای تامین نیاز خود مسیر هایی صعب العبور را طی کند. بنابراین بهتر است منتقدان به جای آنکه چشم خود را روی تحریم بسته و بی امان به خودروسازی بتازند، اگر راهکاری برای بهبود اوضاع این صنعت دارند، ارائه دهند و اگر نه، حداقل جانب انصاف را در نقد نگه دارند.